HPV HR | 24 typy – Rak szyjki macicy jest jednym z najczęściej występujących nowotworów u kobiet. Każdego roku, na świecie umiera na niego ponad 340 000 kobiet a statystyka nie ulega poprawie.
W styczniu 2022 roku, zostały zatwierdzone nowe wytyczne Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników wraz z Polskim Towarzystwem Koloposkopii i Patofizjologii Szyjki Macicy odnośnie postępowania w kierunku diagnostyki HPV ( wirus brodawczaka ludzkiego ).
Rekomendację przedstawiają aktualny sposób postępowania, który może być modyfikowany i zmieniony w uzasadnionych przypadkach. Dla badań nacelowanych na wykrycie choroby szyjki macicy zarekomendowano wdrożenie modelu HPV-zależnego tj.:
- test w kierunku HPV HR | 24 typy
- lub testu połączonego ( cotesting ) obejmującego test HPV HR | 24 typy i cytologię na podłożu płynnym ( LBC )
Dalsze postępowanie jest uzależnione od wyników testów. Wszystkie dodatnie przypadki HR HPV 24 wymagają dalszego poszerzenia diagnostyki z użyciem testu p16/Ki67 .
Wrius HPV ( Human Papilomavirus ) to ludzki wirus brodawczaka, czyli stan przed nowotworowy lub nowotwór szyjki macicy. Wyróżnia się 150 typów HPV, wśród których ponad 40 zakażamy się drogą płciową. Największy udział w tworzeniu raka szyjki macicy mają wirusy HPV, takie jak typ 16 i 18.
Do zakażenia HPV najczęściej dochodzi poprzez kontakty seksualne, jednak można się zarazić również poprzez korzystanie z tego samego ręcznika lub noszenie bielizny osoby zakażonej. Teoretycznie do zakażenia może dojść nawet w toalecie publicznej. Również matka, która nie zachowuje dostatecznej higieny osobistej może przenieść HPV na skórę i błony śluzowe dziecka w trakcie porodu.
Ciekawostką jest fakt że w ciągu swojego całego życia 50-80% aktywnych seksualnie kobiet i mężczyzn było lub będzie zakażonych HPV. Zakażenia tym wirusem mogą prowadzić również do raka odbytu, przestrzeni ustno-gardłowej, pochwy, sromu czy prącia. Wirus HPV to czynnik konieczny jednak nie wystarczający, aby rak szyjki mógł się rozwinąć. U większości osób infekcja jest bezobjawowa i jest zwalczana przez system odpornościowy oraz ulega regresji po okresie około dwóch lat. Natomiast przewlekła infekcja wirusem brodawczaka ludzkiego zwiększa prawie 500-krotnie ryzyko nowotworu szyjki macicy.
Wirusy HPV dzielimy na :
- niskoonkogenne ( niskie ryzyko wystąpienia raka szyjki macicy ). Wywołują łagodne zmiany brodawkowate narządów płciowych, tzw. kłykciny kończyste. Do tej grupy zaliczają się typy m.in. 6,11,13,30,32,34,40,42,43,44,53,54,55,56,61,62,64,66,68,69.
- wysokoonkogenne ( duże ryzyko wystąpienia raka szyjki macicy ). Wirusy te mają też związek z występowaniem innych nowotworów np. rak sromu, odbytu, pochwy, gardła czy języka. Do tej grupy zaliczają się m.in. 16,18,31,33,35,39,45,51,52,56,58,59,67.
Przyczyny pojawienia się zmian przednowotworowych i raka szyjki macicy :
- wczesne rozpoczęcie inicjacji seksualnej,
- duża ilość partnerów seksualnych w krótkim czasie,
- brak odpowiedniej higieny intymnej,
- zaniedbanie własnego zdrowia,
- nałóg związany z paleniem papierosów,
- stosowanie antykoncepcji hormonalnej,
- osłabienie układu odpornościowego.
Wiek inicjacji seksualnej kobiet w Polsce wynosi około 17-19 lat. Największy odsetek kobiet chorujących na nowotwór szyjki macicy to kobiety w przedziale wiekowym 45-59 lat, proces rozpoczęcia zakażenia wirusem HPV i przedostaniem się do nabłonków szyjki macicy wynosi około 5 do 10 lat. Częstość zakażenia wirusem HPV zmniejsza się wraz z wiekiem.
Chociaż całkowite wyeliminowanie ryzyka zakażenia wirusem HPV jest niemożliwe, można je w pewien sposób ograniczyć. Podstawową zasadą jest unikanie przypadkowych kontaktów seksualnych, bez korzystania z zabezpieczenia. Ważne jest również zdrowe odżywianie oraz unikanie palenia tytoniu. Należy pamiętać też o regularnych badaniach cytologicznych, które zmniejszają szansę na rozwój choroby.
Fazy zakażenia wirusem HPV
Pierwszą fazą zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego jest okres, który upływa od momentu zakażenia do momentu wystąpienia pierwszych zmian na nabłonku szyjki macicy lub pochwy. W pierwszej fazie zakażenia, badania cytologiczne są prawidłowe. Faza utajenia może utrzymywać się bardzo długo ( kilkanaście lat ) i przejść w fazę subkliniczną, podczas której zmian są mniej lub bardziej widoczne i możliwe do zdiagnozowania w badaniu cytologicznym lub bardziej inwazyjnym kolposkopowym. Ostatnią fazą zakażenia jest faza kliniczna, w której zmiany widoczne są gołym okiem, mają charakter kłykcin lub raka szyjki macicy, pochwy i sromu. Charakterystycznymi objawami zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego pochwy, szyjki macicy i sromu jest brak objawów, zarówno w fazie utajonej i subklinicznej. Dopiero w fazie klinicznej gdy pojawiają się widocznie zmiany typu :
- świąd,
- pieczenie
- upławy,
- kłykciny,
- brodawki.
wówczas jest to sygnał dla pacjentów że mogło dojść do zakażenia wirusem HPVCytologia cienkowarstwowa (LBC) + HPV HR (24 typy), zarówno u kobiet jak i u mężczyzn.
Najskuteczniejszą metodą w leczeniu i zapobieganiu nowotworowi szyjki macicy jest profilaktyka czyli badania w kierunku HPV HR | 24 typy oraz cytologia. Za najpewniejszą metodą diagnostyczną uważa się test HPV oparty o technologię Real Time PCR. Jest to test genetyczny, dzięki któremu możliwe jest dokładne określenie, jakim rodzajem wirusa HPV jesteśmy zakażeni. Test wskazany jest zarówno dla kobiet jak i dla mężczyzn.