Sepsa, dawniej nazywana posocznicą, jest gwałtowną reakcją zapalną organizmu na zakażenie które zostało wywołane przez bakterię, wirusy lub grzyby. Prawda jest przykra bo może na nią zachorować każdy. Szczególnie narażeni są Ci, których układ odpornościowy nie jest w pełni sprawny. Dzieci, osoby starsze, przewlekle chorzy a także ludzie osłabieni stresem czy niewłaściwym odżywianiem.
Każda infekcja bakteryjna, wirusowa lub grzybicza aktywuje nasz układ odpornościowy do walki. Czasem jednak zdarza się, że bariera odpornościowa jest osłabiona i dochodzi do zakażenia uogólnionego organizmu, czyli właśnie sepsy.
Sepsa może być różnie nasilona, wyróżniamy: sepsę, ciężką sepsę i najcięższy stan, gdy w wyniku przebiegu sepsy dochodzi do rozwoju wstrząsu septycznego. Wstrząs rozwija się z chwilą wyczerpania mechanizmów obronnych organizmu chorego. Dodatkowo ze względu na przyczyny i leczenie rozróżnia się sepsę :
• noworodkową,
• dzieci,
• dorosłych
• szpitalną.
Sepsa poza szpitalną jest najczęściej wywoływana przez niewielką liczbę gatunków bakterii np.
• meningokoki,
• pneumokoki,
• pałeczki hemofilne
• paciorkowce ropne.
Z kolei sepsa szpitalna dotyka chorych, którzy są obciążeni czynnikami ryzyka, jak choroby przewlekłe ( np. cukrzyca, zakażenia HIV, nowotwory ), pacjentów po operacjach, długotrwałej antybiotykoterapii, chemio- i radioterapii. Wymienione czynniki obniżają odporność pacjenta i ułatwiają wniknięcie drobnoustrojów do organizmu. Sepsa szpitalna może być wywołana przez wiele różnych szczepów bakterii, w tym szpitalnych.
Sepsa jest bardzo złożonym procesem. Pierwsze objawy są mało charakterystyczne i można je pomylić z objawami grypy. Mogą wystąpić m.in.:
• gorączka lub obniżona temperatura
• szybszy oddech
• przyśpieszone tętno lub spadek ciśnienia krwi
• ogólnie osłabienie organizmu
• rozbicie
Gdy zakażenie się rozwija, objawy szybko narastają. Pojawiają się zaburzenia świadomości. Z czasem coraz więcej narządów przestaje właściwie pracować w tym nerki, prowadzi to do niewydolności wielonarządowej i wstrząsu który jest najczęściej nieodwracalny.
W zależności od tego, jaki narząd został zaatakowany, mogą też wystąpić inne objawy takie jak, zatrzymanie wydzielania moczu, nudności i wymioty.
Prokalcytoniną, jest to czuły marker infekcji bakteryjnych, grzybiczych i pasożytniczych. Zbadanie poziomu prokalcytoniny pozwala na wczesne rozpoznanie zakażenia, w fazie utajonej, przed wystąpieniem objawów oraz na ocenę zaawansowania procesu chorobowego. W niektórych przypadkach kontrolowanie poziomu PCT ma większą wartość diagnostyczną niż inne parametry stanu zapalnego, np. CRP. Badanie zleca się też w przypadku monitorowania pacjentów szczególnie narażonych na rozwój zakażenia ( po operacjach chirurgicznych, po transplantacji, z uszkodzeniem wielonarządowym ). oraz w diagnostyce ostrego zapalenia trzustki. Badanie prokalcytoniny jest niezwykle skuteczne w wykrywaniu bakteryjnego podłoża infekcji, gdyż w przypadku zakażenia wirusowego, urazów czy chorób autoimmunologicznych wzrost parametrów jest nieznaczny. Z kolei przy zakażeniu bakteryjnym, poziom prokalcytoniny jest wysoki i gwałtowny.
Posiew krwi jest badaniem pozwalającym na wykrycie mikroorganizmów krążących we krwi. W przypadku wzrostu parametrów zapalnych takich jak CRP. Prokalcytonina, wykonanie posiewu krwi jest często czynnikiem dzięki któremu jest możliwe szybkie wdrożenie leczenia.
Stan nazywany bakteriemią ( bakterie we krwi ) lub fungemią ( grzyby we krwi ), często prowadzi do powikłań takich jak sepsa, wstrząs septyczny i konieczne jest wdrożenie szybkiego i skutecznego leczenia. W tym celu należy zidentyfikować gatunek mikroorganizmu odpowiedzialnego za zakażenie. Po pobraniu krwi na posiew, Diagnosta nanosi ją na podłoże mikrobiologiczne i umieszcza w odpowiednich warunkach. Hodowla mikroorganizmów trwa od 24-48 godzin ( w przypadku niektórych gatunków bakterii ) do nawet kilkudziesięciu dni ( w przypadku niektórych grzybów ). Po uzyskaniu wzrostu mikroorganizmów, przeprowadza się tzw. antybiogram, czyli test na wrażliwość leków i dokładne określenie na który lek patogen jest wrażliwy.