Cukrzyca u dzieci: przyczyny, objawy, diagnostyka i monitorowanie
Cukrzyca, niezależnie od wieku osoby chorej, definiowana jest jako choroba metaboliczna charakteryzująca się hiperglikemią, czyli podwyższonym poziomem glukozy we krwi. U dzieci, najczęściej diagnozowaną formą jest cukrzyca typu 1, ale również mogą występować cukrzyca typu 2 oraz inne specyficzne typy cukrzycy.
Cukrzyca typu 1
W 80% przypadków cukrzyca u dzieci to cukrzyca typu 1, wynikająca z autoimmunologicznego niszczenia komórek β trzustki, które produkują insulinę. Powstające przeciwciała niszczą komórki trzustki, co jest często związane z przebytą infekcją wirusową lub bakteryjną.
Cukrzyca typu 2
Cukrzyca typu 2 u dzieci występuje rzadziej i jest wynikiem insulinooporności, czyli zmniejszonej wrażliwości tkanek na insulinę. Przyczyną jest zazwyczaj nadwaga lub otyłość dziecka oraz nieprawidłowa dieta bogata w kalorie.
Inne specyficzne typy cukrzycy
Cukrzyca o znanej etiologii, czyli spowodowana innymi chorobami, takimi jak zaburzenia hormonalne lub mutacje genetyczne, jest najrzadziej diagnozowana u dzieci.
Objawy cukrzycy u dzieci
Objawy cukrzycy wynikają z hiperglikemii. W przypadku cukrzycy typu 1 objawy mogą pojawić się nagle i nasilać się w krótkim czasie. Typowe objawy to:
- Nadmierne oddawanie moczu (poliuria)
- Intensywne pragnienie (polidypsja)
- Wzmożony apetyt bez przybierania na wadze
- Utrata masy ciała
- Senność i osłabienie
- Zmiany w zachowaniu, np. napady agresji u nastolatków
- Świąd skóry
- Grzybicze infekcje skóry i zakażenia układu moczowego
- Problemy z gojeniem ran
U niemowląt charakterystycznym objawem może być permanentnie przepełniona pieluszka i spożywanie dużych ilości płynów.
Diagnostyka cukrzycy u dzieci
Cukrzyca Typu 1
Diagnostyka opiera się na:
- Pomiarze glukozy we krwi na czczo lub w przypadkowej próbce krwi.
- Pomiarze stężenia HbA1c (hemoglobiny glikowanej).
- Obecności przeciwciał przeciw dekarboksylazie kwasu glutaminowego (anty-GAD).
Cukrzyca Typu 2
Diagnostyka obejmuje:
- Pomiar glukozy we krwi na czczo lub w przypadkowej próbce krwi.
- Doustny test obciążenia glukozą (OGTT) w razie potrzeby, tylko na zlecenie lekarza.
Monitorowanie cukrzycy u dzieci
Monitorowanie cukrzycy obejmuje:
- Regularne pomiary poziomu glukozy we krwi kilkukrotnie w ciągu doby.
- Kontrolę HbA1c co kilka miesięcy, aby ocenić średni poziom glukozy we krwi w dłuższym okresie.
- Monitorowanie funkcji nerek (badanie moczu, kreatynina) w celu wykrycia wczesnych objawów nefropatii cukrzycowej.
Cukrzyca u dzieci, szczególnie typu 1, wymaga szybkiego rozpoznania i podjęcia odpowiednich działań leczniczych, aby zapobiec powikłaniom. Regularne monitorowanie glikemii, edukacja rodziców i dzieci oraz właściwe leczenie są kluczowe dla utrzymania zdrowia i jakości życia młodych pacjentów. W przypadku jakichkolwiek niepokojących objawów, rodzice powinni niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.