Alergia na gluten
Spis treści
Czym jest gluten?
Gluten to mieszanina białek roślinnych występujących w niektórych zbożach, takich jak pszenica, żyto, jęczmień i owies. Jest jednym z najczęstszych alergenów pokarmowych, zaraz po mleku. Badania wskazują, że nawet 25% populacji ma problem z przyswajaniem glutenu, co może prowadzić do celiakii (trwałej nietolerancji glutenu) lub alergii na gluten.
Różnice między alergią na gluten a celiakią
Alergia na gluten i celiakia to dwa odrębne schorzenia, choć oba związane są z reakcją organizmu na gluten. Kluczowe różnice to:
- Alergia na gluten: jest to reakcja immunologiczna na białka glutenowe, nie jest chorobą autoimmunologiczną. Objawy mogą ustąpić z czasem.
- Celiakia: jest to choroba autoimmunologiczna, gdzie spożycie glutenu prowadzi do uszkodzenia kosmków jelitowych. Dieta musi być całkowicie bezglutenowa i przestrzegana do końca życia, nawet śladowe ilości glutenu mogą powodować poważne problemy zdrowotne.
Objawy alergii na gluten
Objawy alergii na gluten mogą różnić się w zależności od typu reakcji i wieku pacjenta.
Natychmiastowa alergia na gluten (IgE zależna): objawy pojawiają się w ciągu kilku minut po spożyciu glutenu i mogą obejmować:
- Zaczerwienioną i swędzącą wysypkę
- Obrzęk ust lub innych części ciała
- Wymioty
- Wodnisty katar
- Skurcz oskrzeli
- Wstrząs anafilaktyczny
Późna alergia na gluten (IgE niezależna): Objawy pojawiają się po kilku godzinach, a nawet dniach od spożycia glutenu. U dzieci objawia się zwykle biegunką lub zaostrzeniem atopowego zapalenia skóry, natomiast u dorosłych mogą wystąpić:
- Przewlekłe biegunki
- Obrzęk naczynioruchowy
- Pokrzywka
- Wstrząs anafilaktyczny
- Alergia może pojawić się także po równoczesnym wysiłku fizycznym.
Alergia na mąkę pszenną
Główne alergeny w mące pszennej to:
- Gliadyna – jedno z białek glutenowych.
- Glycinin – białko zapasowe.
- Lipazy – enzymy obecne w pszenicy.
Alergia na mąkę pszenną to reakcja immunologiczna organizmu na białka obecne w pszenicy. Po spożyciu tych białek, układ odpornościowy osób uczulonych traktuje je jako zagrożenie i wytwarza przeciwciała IgE, co prowadzi do uwolnienia histaminy i innych mediatorów zapalnych.
Objawy alergii na mąkę pszenną mogą obejmować:
- Pokrzywkę, wysypki skórne.
- Świąd, obrzęk twarzy, warg, języka.
- Objawy żołądkowo-jelitowe (nudności, wymioty, biegunka).
- Trudności w oddychaniu, astmę.
- W skrajnych przypadkach, anafilaksję.
Alergia na mąkę żytnią
Główne alergeny w mące żytniej to:
- Secalina – białko glutenowe.
- Albuminy – różne białka wodno-rozpuszczalne.
Mechanizm działania
Podobnie jak w przypadku pszenicy, alergia na mąkę żytnią polega na nieprawidłowej reakcji układu odpornościowego na białka obecne w życie.
Objawy
Objawy alergii na mąkę żytnią mogą być podobne do tych, które występują przy alergii na mąkę pszenną i obejmują:
- Pokrzywkę.
- Obrzęk twarzy.
- Objawy żołądkowo-jelitowe.
- Problemy z oddychaniem.
Alergia na mąkę owsianą
Główne alergeny w mące owsianej to:
- Avenina – białko glutenowe.
Mechanizm działania
Alergia na mąkę owsianą występuje, gdy układ odpornościowy reaguje na aveninę, co prowadzi do podobnych reakcji jak w przypadku innych zbóż glutenowych.
Objawy
Objawy alergii na mąkę owsianą mogą obejmować:
- Wysypkę skórną.
- Obrzęk.
- Objawy ze strony układu pokarmowego.
- Objawy oddechowe.
Gluten
Co to jest gluten?
Gluten to białko występujące w pszenicy, życie, jęczmieniu i owsie. Składa się głównie z gliadyny i gluteniny w pszenicy, secaliny w życie, hordeiny w jęczmieniu i aveniny w owsie.
Mechanizm działania
Niektóre osoby mogą mieć alergię na gluten lub cierpieć na celiakię, która jest autoimmunologiczną chorobą jelita cienkiego. W przypadku celiakii spożycie glutenu prowadzi do uszkodzenia błony śluzowej jelita cienkiego.
Objawy
Objawy nietolerancji lub alergii na gluten mogą obejmować:
- Ból brzucha.
- Biegunki.
- Wzdęcia.
- Utrata masy ciała.
- Zmęczenie.
- Wysypki skórne.
Źródła alergii
Alergie na mąki i gluten mogą mieć podłoże genetyczne, ale mogą też wynikać z nadmiernej ekspozycji na te białka, zwłaszcza w dzieciństwie. Często współwystępują z innymi alergiami pokarmowymi i chorobami autoimmunologicznymi.
Profilaktyka
Najlepszym sposobem na zapobieganie alergiom jest unikanie alergenów, a także wczesne wykrywanie i leczenie alergii pokarmowych. W niektórych przypadkach, wprowadzenie diety eliminacyjnej w dzieciństwie może pomóc w zapobieganiu rozwoju alergii.
Alergie na mąkę pszenną, żytnią, owsianą oraz gluten są skomplikowanymi schorzeniami, które wymagają dokładnej diagnozy i odpowiedniego leczenia. Zrozumienie mechanizmu działania alergenów i objawów jest kluczowe dla skutecznego zarządzania tymi alergiami.