27 czerwca | Światowy Dzień Walki z Cukrzycą

Cukrzyca to grupa chorób metabolicznych charakteryzujących się podwyższonym stężeniem glukozy we krwi, co wynika z defektu wydzielania i/lub działania insuliny. Insulina, hormon produkowany przez komórki B wysp trzustkowych, odgrywa kluczową rolę w metabolizmie węglowodanów, białek i tłuszczów, umożliwiając prawidłowe wykorzystanie składników pożywienia i obniżając stężenie glukozy we krwi (glikemię). Wyróżnia się kilka typów cukrzycy, z których najczęstsze to cukrzyca typu 1, typu 2 oraz cukrzyca ciążowa (GDM).

Rodzaje cukrzycy

Cukrzyca typu 1
Cukrzyca typu 1 charakteryzuje się bezwzględnym niedoborem insuliny. W wyniku autoimmunologicznego zniszczenia komórek B trzustki, organizm nie jest w stanie produkować insuliny, co oznacza, że od początku rozpoznania osoba chora wymaga leczenia insuliną.

Cukrzyca typu 2
Cukrzyca typu 2, stanowiąca większość przypadków cukrzycy, jest wynikiem insulinooporności (zaburzonego działania insuliny) oraz defektu wydzielania insuliny. Początkowo osoby z cukrzycą typu 2 są leczone dietą i lekami doustnymi, ale na pewnym etapie choroby zazwyczaj wymagają leczenia insuliną.

Inne specyficzne typy cukrzycy
Specyficzne typy cukrzycy mogą występować w przebiegu innych chorób, być uwarunkowane genetycznie lub stanowić powikłanie stosowanych leków.

Cukrzyca Ciążowa (GDM)
Cukrzyca ciążowa to przejściowe podwyższenie stężenia glukozy we krwi występujące u kobiet w ciąży. Zazwyczaj po urodzeniu dziecka stężenia glukozy we krwi ulegają normalizacji.

Hiperglikemia, Normoglikemia, Hipoglikemia

Hiperglikemia

To stan, w którym stężenie glukozy we krwi jest zbyt wysokie. Może wystąpić w wyniku niewłaściwego zarządzania cukrzycą, ale także w wyniku stresu, choroby lub spożycia dużej ilości węglowodanów.

Przyczyny Hiperglikemii

  • Niewłaściwe stosowanie insuliny lub leków doustnych: niezgodność z zaleceniami lekarza dotyczącymi dawkowania.
  • Dieta wysokowęglowodanowa: spożycie zbyt dużej ilości węglowodanów, zwłaszcza prostych cukrów.
  • Stres i choroby: stres i infekcje mogą prowadzić do podwyższenia poziomu glukozy we krwi.
  • Brak aktywności fizycznej: niedostateczna ilość ruchu wpływa na gorsze wykorzystanie glukozy przez mięśnie.

Objawy Hiperglikemii

  • Zwiększone pragnienie i suchość w ustach
  • Częste oddawanie moczu
  • Zmęczenie
  • Zaburzenia widzenia
  • Nudności i wymioty
  • Ból brzucha
  • Zmniejszenie masy ciała

Powikłania Hiperglikemii

Nieleczona hiperglikemia może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak:

  • Kwasica ketonowa (cukrzycowa): stan zagrażający życiu, charakteryzujący się obecnością ketonów we krwi i moczu.
  • Przewlekłe powikłania: uszkodzenia nerek, oczu, nerwów i układu sercowo-naczyniowego.

Normoglikemia

Normoglikemia to stan, w którym stężenie glukozy we krwi mieści się w prawidłowych granicach. Dla większości zdrowych dorosłych normoglikemia wynosi od 70 do 99 mg/dl na czczo oraz poniżej 140 mg/dl dwie godziny po posiłku.

Utrzymanie normoglikemii jest kluczowe dla zdrowia metabolicznego i zapobiegania powikłaniom cukrzycy. Pomaga to w unikaniu zarówno hiperglikemii, jak i hipoglikemii.

 

Hipoglikemia

Hipoglikemia to stan, w którym stężenie glukozy we krwi jest zbyt niskie, zazwyczaj poniżej 70 mg/dl. Może wystąpić zarówno u osób z cukrzycą, jak i u osób zdrowych, chociaż jest bardziej powszechna w przypadku leczenia cukrzycy insuliną lub lekami zwiększającymi wydzielanie insuliny.

Przyczyny Hipoglikemii

  • Nadmierna dawka insuliny lub leków doustnych: przedawkowanie leków przeciwcukrzycowych.
  • Nieodpowiednia dieta: pomijanie posiłków, zbyt małe spożycie węglowodanów.
  • Nadmierna aktywność fizyczna: intensywny wysiłek bez odpowiedniego dostosowania dawki insuliny lub posiłków.
  • Spożycie alkoholu: alkohol może powodować hipoglikemię, zwłaszcza na czczo.

Objawy Hipoglikemii

  • Drżenie
  • Pocenie się
  • Uczucie głodu
  • Dezorientacja
  • Ból głowy
  • Bladość skóry
  • Zmęczenie
  • Drażliwość

Postępowanie w przypadku hipoglikemii

  • Natychmiastowe spożycie cukru: szybko przyswajalne węglowodany, takie jak glukoza w tabletkach, sok owocowy lub słodkie przekąski.
  • Pomiar glikemii: regularne monitorowanie poziomu glukozy we krwi.
  • Zmiana diety lub leków: współpraca z lekarzem w celu dostosowania planu leczenia.

Diagnostyka i monitorowanie cukrzycy

Badania poziomu cukru:

  1. Badanie glukozy na czczo: pomiar stężenia glukozy po nocnym poście.

  2. Badanie HbA1c: oznacza średnie stężenie glukozy we krwi z ostatnich 2-3 miesięcy.

  3. Badanie HOMA-IR: ocena insulinooporności.

  4. Test obciążenia glukozą: wykonywany po skierowaniu przez lekarza.

  5. Anty-GAD: badania przeciwciał mogące wskazywać na autoimmunologiczne podłoże cukrzycy.

27 czerwca | Światowy Dzień Walki z Cukrzycą

Znaczenie Zdrowego Stylu Życia

Prawidłowe Żywienie:
Polskie Towarzystwo Diabetologiczne zaleca zdrową dietę jako kluczowy element leczenia cukrzycy. Dieta o niskim indeksie glikemicznym pomaga w kontrolowaniu poziomu glukozy we krwi. Ważne jest spożywanie regularnych posiłków, bogatych w błonnik, pełnoziarniste produkty zbożowe, warzywa, białka i zdrowe tłuszcze.

Indeks Glikemiczny (IG)

Indeks glikemiczny to wskaźnik, który mierzy, jak szybko dany produkt spożywczy podnosi poziom glukozy we krwi. Produkty o niskim IG powodują wolniejsze i bardziej stabilne wzrosty poziomu glukozy, co jest korzystne dla osób z cukrzycą.

 

Cukrzyca to poważna choroba wymagająca stałej kontroli poziomu glukozy we krwi, zdrowego stylu życia i regularnych wizyt lekarskich. Dzięki odpowiedniemu leczeniu i monitorowaniu, osoby z cukrzycą mogą prowadzić pełne i aktywne życie. Edukacja na temat choroby, jej objawów oraz skutecznych metod zarządzania jest kluczowa w profilaktyce i leczeniu cukrzycy.

Scroll to Top
Platforma zarządzania zgodami od Real Cookie Banner Call Now Button