Wraz z upływem lat spada wydajność narządów, rośnie ryzyko chorób i nieprawidłowości w funkcjonowaniu naszego organizmu. Wiele uszkodzeń powstałych podczas całego życia, może prowadzić do stopniowego pojawiania się dolegliwości chorobowych. Bardzo często rozwijają się problemy ze strony układu szkieletowego ( Osteoporoza , Reumatyzm )ponadto po 50 roku życia często uwidaczniają się choroby metaboliczne takie jak cukrzyca czy miażdżyca. Zmiany związane z miażdżycą można wykryć na wczesnych etapach poprzez regularne badania Lipidogramu i Homocysteiny, przez co unikniemy znacznie zwiększonego ryzyka zmian w układzie sercowo-naczyniowym.
Choroby nowotworowe są kolejnymi chorobami które ujawniają się w późnych latach naszego życia. Większość schorzeń onkologicznych wykrywane są dopiero w zaawansowanych stadiach rozwoju, wczesne wykrycie zmian poprawia rokowania pacjenta.
Jakie badania profilaktyczne warto wykonać po ukończeniu 50 roku życia?
Seniorzy, badania profilaktyczne powinni wykonywać co najmniej raz do roku. W sytuacji gdy zaobserwujemy u siebie objawy, które mogą wskazywać na zmiany chorobowe, warto udać się do lekarza i wykonać odpowiednie badania laboratoryjne.
Jeżeli odczuwasz objawy takie jak :
- brak apetytu, spadek masy ciała,
- nocne poty,
- kłopoty ze snem,
- ogólne osłabienie i przemęczenie,
- zaobserwowałeś krew w moczu lub stolcu,
- Twoje kończyny są obrzęknięte lub bolą i nie jest to związane z urazem,
Warto wykonać kompleksowy obraz stanu swojego zdrowia, badania zawarte w pakietach mogą Ci pomóc w odpowiedzi na Twoje pytania, dlaczego możesz odczuwać objawy wymienione powyżej.
zawierają badania takie jak :
Morfologia krwi – 5 DIFF z rozmazem automatycznym – badanie morfologi krwi jest podstawową oceną stanu zdrowia każdego z nas. Służy również to oceny diagnostycznej osób zgłaszających różne dolegliwości chorobowe. W badaniu możemy określić takie parametry jak liczbę krwinek czerwonych, krwinek białych, poziom hemoglobiny czy liczbę płytek we krwi.
Mocz – analiza ogólna z osadem – badanie moczu tak jak i morfologia również należy do podstawowych badań laboratoryjnych, jest bardzo przydatne zwłaszcza przy rozpoznawaniu chorób nerek i dróg moczowych oraz w wykrywaniu chorób ogólnoustrojowych powodujących zmiany w składzie moczu. Ilość wydalanego moczu w ciągu doby u zdrowego dorosłego człowieka wynosi około 600-2500 ml i zależy od ilości przyjmowanych płynów, diety, temperatury otoczenia oraz wielu innych czynników. W badaniu określa się takie parametry jak, właściwości fizyczne – barwa, przejrzystość, gęstość moczu. Właściwości chemicznych pH, białko, cukier, ciała ketonowe, barwniki żółciowe, amylaza, oraz mikroskopowe badanie osadu moczu.
Białko całkowite – jest wskaźnikiem w diagnozowaniu i leczeniu chorób takich jak: choroby wątroby, nerek. Badanie białko powinno wykonać się w przypadku podejrzenia odwodnienia, ciężkich wymiotów, biegunek bądź niektórych procesów zapalnych. Podwyższone stężenie białka całkowitego obserwuje się w gammapatiach monoklonalnych ( np. szpiczak ), stanach odwodnienia czy marskości wątroby. Natomiast obniżone poziomy białka towarzyszą głodówkom, stanom przewlekłego niedożywienia, chorobom wątroby i nerek, rozległym oparzeniom, stanom zapalnym jelit.
CRP – met. ilościowa – jest jednym z głównych biomarkerów stanu zapalnego, należy do białek tzw. ostrej fazy. Umiarkowany wzrost obserwuje się podczas ciąży, w liszaju rumienowatym czy wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego. Jego znaczny wzrost jest obserwowany w pierwszej dobie uszkodzenia tkanek ( w tym zawału mięśnia sercowego, białaczek ). Wzrost stężenia białka CRP świadczy o toczącym się zapaleniu bez względu na jego przyczynę. Test jest bardzo czuły, pozwala śledzić rozwój zapalenia i podejmować decyzję terapeutyczną.
Glukoza – głównym objawem cukrzycy jest pojawienie się podwyższonego poziomu glukozy we krwi. W rozwiniętej cukrzycy stężenie glukozy we krwi utrzymuje się powyżej normy i pojawia się objaw hiperglikemii na czczo.
Kreatynina + eGFR – badanie wykonuje się głównie w celu oceny czynności nerek, w przebiegu ich chorób lub narażenia na działanie toksyn z przyjmowanych leków. Badanie również zalecane jest przed badaniami wymagającymi podania kontrastu dożylnie, jak tomografia lub rezonans. Podwyższone stężenie kreatyniny we krwi towarzyszy przewlekłej i ostrej niewydolności nerek, cukrzycy i ciąży. Natomiast obniżone wartości kreatyniny są obserwowane u osób starszych i dzieci oraz w stanach utraty masy mięśniowej.
Elektrolity (Na,K,Cl) – met. ISE –Wskazaniem do oznaczenia elektrolitów jest m.in. podejrzenie zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej lub kwasowo-zasadowej. Sód, potas i chlorki odpowiadają za utrzymanie i regulowanie równowagi wodno-elektrolitowej organizmu. oraz w stanach utraty masy mięś
Kwas moczowy – badanie zalecane jest w celu zdiagnozowania dny moczanowej. Przyczyną podwyższonego poziomu kwasu moczowego mogą być także choroby hematologiczne oraz endokrynologiczne.
Lipidogram (CHOL, HDL, LDL, TG) –obejmuje badania takie jak cholesterol całkowity, HDL, nie-HDL, LDL oraz triglicerydy. Ich wartości dostarczają informacji o stanie gospodarki lipidowej oraz ewentualnych zaburzeniach metabolicznych.
Próby wątrobowe (ALT, AST, ALP, BIL, GGTP) :
Aminotransferaza alaninowa (ALT) – oznaczanie tego enzymu związane jest z chorobami wątroby, stanów zapalnych, zakażeniami wirusami HBV i HCV, alkoholizmem i toksycznym działaniem leków. W ciężkim uszkodzeniu wątroby wzrost ALT i AST może przekraczać nawet ponad 100-krotnie wartości prawidłowe.
Aminotransferaza asparaginowa (AST)- największe wzrosty aktywności AST obserwuje się przy toksycznym uszkodzeniu wątroby ( np. po spożyciu trujących grzybów ), znaczne wzrosty powyżej 10-krotnej wartości normy obserwuje się w różnych fazach ostrego zapalenia wątroby, w zawale mięśnia sercowego i przy uszkodzeniach mięśni szkieletowych.
Fosfataza alkaliczna (ALP) – enzym ten wzrasta przy chorobach wątroby, wydalany jest wraz z żółcią do przewodu pokarmowego, dlatego jeśli w organizmie pojawiają się problemy z wydzielaniem żółci, wówczas poziom fosfatazy wzrasta.
Bilirubina całkowita -test ten stosuje się w przypadku obecności żółtaczki niewiadomego pochodzenia. Najczęstszymi chorobami wymagającymi poziomu bilirubiny jest niedokrwistość hemolityczna, wirusowe zapalenia wątroby, alkoholowe zapalenie wątroby. W przypadku zażółcenia skóry, podejrzenia upośledzenia czynności wątroby warto wykonać to badanie.
Gamma-glutamylotransferaza (GGTP) – wzrost GGTP obserwuje się w ostrych i przewlekłych chorobach wątroby, trzustki oraz dróg żółciowych zwłaszcza podczas gdy pojawiają się zastoje.
Wapń całkowity – wapń jest pierwiastkiem występującym w największej ilości w organizmie człowieka. Dzienne zapotrzebowanie na wapń dla dorosłego człowieka wynosi około 25 mmol/dobę, tyle bowiem jest wydalane z kałem i moczem. Prawidłowe stężenie wapnia w osoczu zależy od diety i regulacji hormonalnej.
D-dimery – met. ilościowa oznaczenie stężenia D-dimerów jest celowe w przypadku podejrzenia zakrzepu lub zatoru. Wzrost stężenia D-dimerów we krwi może występować w zakrzepicy żylnej, zatorowości płucnej, rozsianym wykrzepianiu wewnątrznaczyniowym, chorobach nowotworowych, sepsy, urazach, stanach po zabiegach chirurgicznych.
Żelazo – niedobór żelaza powoduje niedokrwistość. Dzienne zapotrzebowanie dorosłego człowieka wynosi 0,21-0,27 mmol, wzrasta w okresie ciąży i laktacji. Najlepszymi źródłami są mięso, wątroba i jaja. Z roślinnych produktów spożywczych żelazo przyswajane jest znacznie gorzej.
TSH – stężenie TSH jest czułym wskaźnikiem odzwierciedlającym aktualny stan metaboliczny tarczycy. Podwyższenie TSH oznacza niedobór obwodowych hormonów tarczycy, natomiast obniżenie stężenia TSH świadczy o ich nadmiarze. Oznaczenie stężenia TSH zalecane jest również w monitorowaniu leczenia tarczycy.
FSH -Oznaczenie stężenia hormonu FSH jest wykorzystywane w diagnozowaniu zaburzeń płodności, dojrzewania i miesiączkowania. Podwyższone stężenie hormonu FSH jest charakterystyczne dla hipogonadyzmu, będącego efektem infekcji gonad, przedwczesnego wygasania czynności jajników, naświetalania gonad, menopauzy. Obniżone stężenie FSH jest typowe dla guzów przysadki i podwzgórza, stanów zapalnych podwzgórza, niedożywienia, anoreksji, hiperprolaktynemii.
Estradiol – jest najważniejszym estrogenem, wytwarzanym w ciągu całego cyklu miesiączkowego przez jajniki. Jest głównym estrogenem kobiet w wieku rozrodczym. Wykorzystywany jest do diagnozowania braku lub zaburzeń miesiączkowania, nieprawidłowych krwawień miesięcznych, niepłodności, zaburzeń dojrzewania płciowego. Obniżone stężenie estradiolu występuje w hipogonadyzmie, będącym efektem infekcji gonad, przedwczesnego wygasania czynności jajników, guzów przysadki, niedożywienia czy anoreksji. Podwyższone stężenie estradiolu może być spowodowane ciążą, guzami jajników, marskością wątroby, nowotworami nadnercza.
Testosteron – jest najważniejszym androgenem wydzielanym u mężczyzn. Wpływa on na rozwój drugorzędowych cech płciowych. W związku z tym wykorzystywany jest w diagnozowaniu opóźnionego dojrzewania chłopców, zaburzeń erekcji oraz płodności. Przyczyny podwyższonego stężenia testosteronu to : choroby nadnerczy ( przerost, guz ). Przyczyny obniżonego stężenia testosteronu wynika z istnienia hipogonadyzmu, będącego efektem infekcji gonad, andropauzy, guzów przysadki, stanów zapalnych podwzgórza, niedożywienia, chorób genetycznych.
PSA całkowity – to antygen wytwarzany przez gruczoł krokowy, czyli prostatę. Jego stężenie zwiększa się w każdym aktywnym schorzeniu prostaty, ale ten wzrost jest największy i najszybszy w przypadku raka, dlatego oznaczenie stężenia PSA jest zalecane w diagnostyce chorób gruczołu krokowego. Podwyższone stężenie PSA występuje w stanach zapalnych gruczołu krokowego, nowotworach łagodnych i złośliwych tego narządu oraz po badaniu per rectum.